راجع به سندروم تونل کارپال چه میدانید؟

سندروم تونل کارپال چیست؟

سندرم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome) یا نشانگان مجرای مچ دستی، بیماری شایعی است که موجب درد، بی‌حسی و حس سوزن سوزن و مور مور در دست و بازو می‌شود.

این مشکل هنگامی بروز پیدا می‌کند که فضا برای یکی از اعصاب اصلی دست به نام «عصب میانی» یا «عصب مدین» در مچ دست یا تونل کارپال تنگ شود. در بیشتر بیماران، وضعیت سندرم تونل کارپال با گذشت زمان بدتر می‌شود، بنابراین تشخیص زود هنگام و درمان آن می‌تواند اهمیت زیادی داشته باشد.

در اوایل بروز بیماری، اغلب با کارهای ساده‌ای مانند پوشیدن بریس (ارتوز) یا اسپلینت (آتل)  مچ دست یا پرهیز از برخی فعالیت‌های خاص درد التیام پیدا می‌کند.

با این حال، اگر فشار بر روی عصب میانی ادامه پیدا کند، منجر به آسیب عصبی و بدتر شدن علائم می‌شود. ممکن است برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی دائمی، یک عمل جراحی انجام شود تا فشار را از روی عصب میانی بردارد. 1
 

علائم سندروم تونل کارپال

این علائم معمولا در نتیجه ی فشردگی در مسیر عصب مدین ایجاد می شود. دست شما ممکن است در طول روز مکررا به خواب برود و اشیاء از دست شما بیوفتد. دیگر علائم شامل:

درد، بی حسی و گزگز در قسمت هایی که توسط این عصب تغذیه می شوند؛ یعنی، در انگشت های شست، اشاره، وسط و انگشت حلقه در سمت کف دست، احساس می شود. این علائم می تواند در همه ی این انگشتان باشد یا فقط در یک یا چندتای آنها باشد.

درد و بی حسی هنگام شب هم از علائم شایع آن است. درد های شبانه عموما به خاطر خم بودن یا باز بودن طولانی مدت مچ دست در زیر سر یا بالشت فرد اتفاق می افتد.

کار های معمول روزانه مثل رانندگی، نگه داشتن فنجان و تایپ کردن هم ممکن است درد را بدتر کند.

درد و بی حسی گاهی اوقات با ماساژ دادن دست و یا تکان دادن آن، بهتر می شود.2

علل سندروم تونل کارپال

بیشتر موارد سندرم تونل کارپال ناشی از ترکیبی از چند عامل هستند. تحقیقات نشان داده است که زنان و افراد مسن بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. 

سندرم تونل کارپ هنگامی بروز پیدا می‌کند که فضا برای عصب میانی در تونل کارپال فشرده یا تنگ شود.

سایر عوامل خطر برای سندرم تونل کارپال عبارتند از:
 

وراثت

وراثت احتمالا از عوامل مهم است. ممکن است تونل کارپال در برخی از افراد کوچک‌تر از حد معمول باشد یا اینکه برخی مشکلات آناتومیکی موجب تغییراتی در فضای عصب شود. نهایتا این صفات می‌تواند به صورت ارثی در اعضای خانواده وجود داشته باشد.
 

استفاده زیاد از دست

تکرار حرکات یکسان یا فعالیت مداوم مچ دست و دست برای مدت طولانی می‌تواند وضعیت تاندون‌ها را بدتر کرده و موجب تورم شود و به عصب فشار وارد کند.
 

وضعیت قرارگیری دست و مچ دست

انجام فعالیت‌هایی که نیاز به خم‌شدگی شدید یا کشیدگی دست و مچ برای مدت طولانی باشند، می‌تواند فشار زیادی را روی عصب وارد کند. 
 

بارداری

تغییرات هورمونی در دوران بارداری نیز می‌تواند موجب تورم در تونل کارپال شود.
 

مشکلات سلامتی

دیابت، روماتیسم مفصلی و کم‌کاری تیروئید از بیماری‌هایی هستند که با سندرم تونل کارپال همراه هستند.1
 

تشخیص سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال با اطلاع از سابقه بیماری فرد خیلی دقیق تشخیص داده می‌شود. توصیفی که بیمار از علائم خود می‌کند، انجام معاینه فیزیکی و آزمایش الکترودیاگنوز که شرایط عصبی فرد را از طریق دست اندازه‌گیری می‌کند، به تشخیص این اختلال کمک می‌کند.

با این حال تشخیص سندرم تونل کارپال کار ساده‌ای نیست. تنها بخش کمی از بیماران هر سه عامل لازم برای تشخیص این اختلال را نشان می‌دهند:

علائم کلاسیک سندرم تونل کارپال

یافته‌های فیزیکی خاص

نتایج غیرطبیعی آزمایش الکترودیاگنوز

در بسیاری از افراد نتایج آزمایش الکترودیاگنوز غیرطبیعی است در حالی که هیچ‌گونه علائم یا نشانه‌های کلاسیک سندرم تونل کارپال را ندارند. علاوه بر این حدود ۱۵ درصد افراد نشانه‌هایی که مطابق این بیماری است را دارند، اما در بیشتر این افراد نتایج آزمایش‌های انجام شده وجود سندرم تونل کارپال را در آن‌ها رد می‌کند.

ام آر آی (MRI)، سی تی اسکن و دیگر تست‌های تصویربرداری برای تشخیص سندرم تونل کارپال مفید نیستند.3
 

درمان سندرم تونل کارپال

اگرچه روند پیشرفت سندرم تونل کارپال برای بسیاری تدریجی است، اما چنانچه هیچ درمانی به کار نرود، به مرور وضعیت فرد بدتر می‌شود. به همین جهت، مهم است که پزشک در مراحل اولیه‌ی پیشرفت بیماری وضعیت را ارزیابی کرده و علائم را تشخیص دهد. پزشک در مراحل اولیه‌ی پیشرفت بیماری می‌تواند با درمان‌های صحیح روند پیشرفت بیماری را آهسته یا کاملا متوقف کند. 
 

درمان‌های غیرجراحی

در صورت تشخیص و درمان زودهنگام، علائم سندرم تونل کارپال اغلب بدون جراحی برطرف می‌شوند. با این حال، اگر پزشک موفق بت تشخیص قطعی نشود یا علائم فرد خفیف باشند، پزشک ممکن است درمان‌های غیر جراحی را توصیه کند.

درمان‌های غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:


 

بریس یا اسپلینت

پوشیدن بریس یا اسپلینت در طول شب از خم شدن مچ دست در خواب جلوگیری می‌کند. نگه داشتن مچ دست در حالت مستقیم یا بدون‌ حرکت باعث کاهش فشار بر عصب تونل کارپال می‌شود. همچنین بهتر است در انجام فعالیت‌هایی که باعث تشدید علائم می‌شود از اسپلینت استفاده شود.

صاف نگه داشتن مچ دست به وسیله بریس یا اسپلینت باعث کاهش فشار بر عصب میانی می‌شود.
 

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی

داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند. 
 

تغییر فعالیت‌ها

علائم عموما زمانی بروز پیدا می‌کند که دست و مچ دست برای مدت طولانی در یک وضعیت قرار گیرد، خصوصا هنگامی که مچ دست خم یا کشیده شود. اگر شغل یا فعالیت‌های تفریحی فرد به شکلی باشد که موجب تشدید علائم شود، تغییر یا اصلاح این فعالیت‌ها می‌تواند به توقف یا کاهش این علائم کمک کند. 
 

تمرینات لغزشی عصبی

برخی بیماران ممکن است از تمریناتی بهره ببرند که به آزادتر کردن محدوده حرکات تونل کارپال کمک کند. ممکن است تمرینات یا ورزش‌های خاص توسط پزشک معالج به بیمار توصیه شود.
 

 تزریق استروئید

کورتیکواستروئید یا کورتیزون یک ماده ضد التهاب قوی است که داخل تونل کارپال تزریق می‌شود. اگرچه تزریق استروئید در اغلب موارد به کاهش درد کمک کرده و از عود ناگهانی علائم جلوگیری می‌کند، اما تاثیر آن گاهی موقتی است. تزریق کورتیزون ممکن است برای تشخیص سندرم تونل کارپال نیز به کار رود.

تزریق استروئید درون تونل کارپال ممکن است که برای مدتی از علائم بکاهد
 

جراحی سندروم تونل کارپال

چنانچه درمان‌های غیر جراحی نتوانند موجب التیام علائم بیمار شوند، پزشک ممکن است به عمل جراحی روی بیاورد. تصمیم مبنی بر عمل جراحی به شدت علائم، میزان درد و بی‌حسی در دست بیمار بستگی دارد.

در مواردی که بیمار برای مدت طولانی دارای بی‌حسی یا ضعف مفرط عضلات شست است، پزشک جهت جلوگیری از آسیب‌های جبران‌ناپذیر عمل جراحی را به بیمار پیشنهاد می‌دهد.3
 

راه های پیشگیری از سندروم تونل کارپال

اگر مدت کوتاهی است که این علائم را تجربه کرده اید و یا شغلی دارید که شما را در معرض سندرم تونل کارپال قرار می دهد، نکات زیر کمک می کند که فشار از روی عصب برداشته شود و از ابتلا به CTS و یا بدتر شدن علائم، جلوگیری کند:
 

ملایم تر کار کنید!

در طول روز به دستان خود بیشتر توجه کنید. دقت کنید که موقع گرفتن اشیا، چقدر نیرو وارد می کنید؟! به اندازه ی کافی نیرو وارد می کنید، یا بیش از اندازه ی مورد نیاز دستتان را سفت می کنید؟ یا موقع تایپ کردن، انگشتان خود را محکم روی صفحه کلید فشار می دهید یا فقط به آرامی انگشتانتان را روی صفحه کلید حرکت می دهید؟

در طول روز حواستان به دست هایتان باشد و سعی کنید تا جایی که امکان دارد حرکات را با کمترین نیرو و ملایم تر انجام دهید.


 

بین کار به خودتان استراحت بدهید!

بهتر است هر یک ساعت، ده دقیقه تا یک ربع به خودتان استراحت بدهید و دستتان را خم و راست کنید و حتی کشش بدهید. بخصوص اگر با دستگاه هایی کار می کنید که ویبره دارند یا باعث می شوند نیروی زیادی وارد کنید!
 

از کشش های زیر استفاده کنید

این حرکات را ۳ تا ۵ بار تکرار کنید

دستتان را مشت کنید، و بعد انگشتانتان را روی دستتان بلغزانید تا جایی که مشتتان کاملا باز شود و یا دستتان را مشت کنید، و بعد مشتتان را باز کنید طوری که انگشتانتان در حالت کشیده قرار بگیرند و از هم فاصله بگیرند.2

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.tavandarman.com
3.www.doctoryazdani.ir